Dag 24 Battambang en omgeving

Eens heerlijk lui je de hele dag laten rondrijden in een moto-tuktuk (dat is een tuktuk die wordt voortgetrokken door een brommer); daar hadden we zin in. Gisteren werden we door onze tuktuk man Mo ( mogen wij Mo zeggen ? Ja wij mogen Mo zeggen, achternaam heeft ie wel, maar is onuitspreekbaar) bij een keurig hotel afgeleverd. Gisteren hebben jullie al kunnen lezen dat we aangenaam verrast werden wat betreft de eerlijkheid en oprechtheid van deze man. Vandaag dus maar weer met hem in zee gegaan. Hij zou om 10 uur bij ons hotel zijn en dan zouden we bespreken wat we wilden zien. Ook had hij gisteren vermeld dat de hele dag ongeveer $15 zou gaan kosten. Nou vonden wij dat wat veel (op internet hadden we bedragen tussen de $8 en $12 gelezen) dus na wat heen en weer bieden zou hij ons voor $10 de hele dag rondrijden. Als eerste zijn we richting een ontbijttentje gereden, alwaar we lekker hebben gegeten met uitzicht op 2 mannen die, met gevaar voor eigen leven, in de electriciteitspaal aan het knutselen waren. Mo wilde niet mee, waarschijnlijk wil hij alleen rijst als ontbijt, dus ging hij zelf elders eten. Na een goede bodem te hebben gelegd met (roer)eieren met toast was het tijd om te gaan. Onze eerste touristise stop is bij een famillie die rijstpapier maakt. Dit papier wordt gebruikt om kleine hapjes in in te pakken (onder andere kleine loempiaatjes, ook wel spring rolls genoemd). De dames (het zijn alleen vrouwen die hier werken) maken ongeveer 1000 van die blaadjes op een dag. De prijs die ervoor wordt betaald is $1 per 100 velletjes. Daarvoor zijn ze met z’n drieen de hele dag aan het werk, reken dus maar uit. Niet echt binnenlopen dus. Tweede stop (we zijn nog steeds geen andere toeristen tegen gekomen) is de rijstmolen. Hier wordt de rijst van het land ontdaan van de schilletje en het vlies. Wij Nederlanders deden dit vroeger met molens en een vergelijkbare installatie staat hier op een klein motortje te draaien. Ze ontvliezen de rijst van de boeren gratis (de boeren krijgen de schoongemaakte rijst weer terug dus), maar het gras, kaf en vlies (de bijproducten) mogen ze houden voor de verkoop. Het gras wordt gebruikt als veevoer. Het kaf als brandstof en van het vlies wordt weer kippen en varkens gevoerd. Wederom een bijzonder arbeidsintensief proces met minimale opbrengsten. De derde stop was bij iemand die Sticky Rice maakt in baboeplanten. De bamboe (2 a 3 jaar oud en met en diameter van ong 10 cm) word in stukken gezaagd en gevuld met kleefrijst, kokosmelk, zwarte bonen en een beetje suiker. Vervolgens wordt de gevulde bamboo afgedicht met een bananenblad en 2 uur gegaard boven een vuurtje. We mochten ook even proeven, maar het was niet echt onze smaak.
Na de proeverij weer doorgereden naar een tempel die tijdens de onderdrukking in de jaren 70 door de Rode Khmer is ge(mis)bruikt als gevangenis. Achter deze oude tempel, waar verschrikkelijke dingen zijn gebeurd, inmiddels een nieuwe gebouwd. We lopen op het terrein naar achteren, waar we onderweg langs het verblijf van een aantal monniken lopen, kennelijk was het wasdag (zie foto). Achter op het terrein is een ‘Killingfield’ hier zijn maarliefst 10.008 mensen om het leven gebracht op diverse gruwelijk wrede manieren. Een groot aantal schedels en andere botten die men nog heeft gevonden, zijn een monument geplaatst en op de muren van het monument is met tekeningen (en met schriftelijke toelichting in Engels en Khmer) beschreven hoe de mensen werde omgebacht. We werden er allebei behoorlijk stil van, je kunt je niet voorstellen dat mensen elkaar dat kunnen aandoen. Mo verteld dat zijn vader (een 20-er in deze tijd) dit heel bewust heeft meegemaakt en dat dit voor bijna de gehele bevolking van Cambodja een verschrikkelijke tijd is geweest. Elke dag is hij bang geweest om gevangen genomen te worden. De familie van Mo is naar het platteland gebracht om daar op de rijstvelden te werken. Hij vertelde ook dat zijn familie heel veel geluk heeft gehad omdat hij het codewoord opving (meeting) voor de uitmoordpraktijken en wist daarom dat ze moesten onderduiken.
De volgende halte is een Pepsi Cola fabriek uit de jaren 60 die abrupt is verlaten toen de Rode Khmer in 1975 aan de macht kwam. Leuk detail is dat de auto van de toenmalige directeur (een witte Mercedes) nog altijd in de fabriek staat. Helaas waren de ramen zo vies dat een foto niet is gelukt. Wel hebben we nog een plaatje kunnen schieten van de flesjes van toen.
In het centrum hebben we op aanraden van Mo een kaartje gekocht voor de bus van morgen naar Phnom Penh. Weer een top tip, rechtstreeks bij de busmaatschappij mag je de plekken uitzoeken en betaal je minder dan boeken via het hotel. We zitten helemaal voorin, met de meeste beenruimte (wel lekker, want het is toch weer 5 uur bussen). Voor $7 p.p. worden we 290 km verder in Phnom Penh gedropt. Kan Connexxion niet tegen aan concurreren.
Na de kaartjes te hebben bemachtigd zijn we naar de Killing Cave gereden, wederom een macabere plek waar de Rode Khmer een klooster gebruikte als gevangenis en een grot om de lichamen in te gooien. We vinden deze verhalen nu al bijzonder zwaar te verteren en in Phnom Pehn staat ons een nog indrukwekkender bezoek te wachten, nl. de beruchte S21 gevangenis waar mensen op een gruwlijke manier zijn gemarteld en uitgeroeid. Steeds komt bij ons de vergelijking op met de daden van de Nazi’s in de 2e wereldoorlog. Vreemd genoeg heeft hier een gedeelte van de Cambodjanen de eigen bevolking uitgeroeid. Van de totaal 6 miljoen inwoners van toen is een kwart ( schattingen lopen uiteen van 1 tot 1,5 miljoen) vermoord, de meeste op een gruwelijke manier.
We worden er slapjes van en willen (‘t is inmiddels ook al half 3) toch maar wat eten voordat we naar de bamboe trein gaan. Na een rustige lunch, is het een half uurtje rijden naar de ‘Bamboo Train’. De bamboe trein bestaat uit 2 assen, een bamboe plateau, een klein motortje en een aandrijf riem. De ‘trein’kan maar 1 kant op rijden en er is maar 1 spoor. Als je dus terug wilt (en dat wil je na een kwartier in de herrie) dan til je het motortje van het plateau, tilt het plateau van de assen en draait de assen om. Bij een tegenligger (we hadden er vandaag 1) geld een zelfde procedure; afbreken/ passeren/ opbouwen en weer verder. Hoe wordt bepaald wie zijn of haar ‘trein’ uit elkaar haalt? Degene met de meeste passagiers mag blijven zitten. Als je veel lading bij je hebt, telt dat zwaarder dan mensen. We komen alleen toeristen tegen en geen van beide partijen vond een demontage vervelend. Sterker nog, het is een hartstikke leuk schouwspel. De trein was echt een geweldige ervaring. Toen we weer op het ‘perron’ waren, werd er verteld dat dit fenomeen waarschijnlijk binnenkort gaat verdwijnen. De rails en treinen worden gemoderniseerd en het is dan niet meer toegestaan om op deze manier van het spoor gebruik te maken. Rond 17.00 uur waren we weer bij het hotel en genoten we van ons koelkastje, d.w.z. koude Coca Cola, want Pepsi is bijna nergens te verkrijgen. Hoe zou dat nu komen?!
Morgen weer een reisverslagdag..hopelijk tot morgen

Foto’s
http://www.flickr.com/photos/robbertensacha/sets/72157623654953601/